Bod: Present Tense – I am
The present tense in Welsh encompasses the English present simple, eg I wash, and the present continuous, eg I am washing. Welsh does not make a distinction between these two different tenses, and uses the same construction for both of them.
The present tense of bod, to be, uses the linking word yn, or ‘n after a vowel, which does not translate. In the South, the male pronoun is e and in the North it is o. Verbnouns like teithio, to travel, do not mutate after yn, but adjectives like cyflym, fast, take soft mutation.
There are quite a few different variations of the present tense, but don’t worry – just be aware of them and be guided by local usage.
Cymraeg Byw was a project in the middle of the last century to standardise Welsh grammar. Although it didn’t entirely catch on, its forms are still sometimes described as the standard forms, but the regional variations are just as legitimate.
Affirmative
English | Cymraeg Byw | North | South | Examples |
I am | rydw i | dw i | dw i, wi, fi | dw i’n teithio, dw i’n gyflym |
you are | rwyt ti | wyt ti, ti | wyt ti, ti | wyt ti’n teithio, wyt ti’n gyflym |
he is | mae o/e | mae o | mae e | mae o’n teithio, mae o’n gyflym |
she is | mae hi | mae hi | mae hi | mae hi’n teithio, mae hi’n gyflym |
Carys is | mae Carys | mae Carys | mae Carys | mae Carys yn teithio, mae Carys yn gyflym |
the girls are | mae’r merched | mae’r merched | mae’r merched | mae’r merched yn teithio, mae’r merched yn gyflym |
we are | rydyn ni | dan ni | dyn ni, yn ni | dan ni’n teithio, dan ni’n gyflym |
you are | rydych chi | dach chi | dych chi, ych chi | dach chi’n teithio, dach chi’n gyflym |
they are | maen nhw | maen nhw | maen nhw | maen nhw’n teithio, maen nhw’n gyflym |
Interrogative
English | Cymraeg Byw | North | South | Examples |
am I? | ydw i? | ydw i? dw i? | ydyw i? wi? fi? | ydw i’n teithio? ydw i’n gyflym? |
are you? | wyt ti? | wyt ti? ti? | wyt ti? ti? | wyt ti’n teithio? wyt ti’n gyflym? |
is he? | ydy o/e? | ydy o? | ydy e? | ydy o’n teithio? ydy o’n gyflym? |
is she? | ydy hi? | ydy hi? | ydy hi? | ydy hi’n teithio? ydy hi’n gyflym? |
is Carys? | ydy Carys? | ydy Carys? | ydy Carys? | ydy Carys yn teithio? ydy Carys yn gyflym? |
are the girls? | ydy’r merched? | ydy’r merched? | ydy’r merched? | ydy’r merched yn teithio? ydy’r merched yn gyflym? |
are we? | ydyn ni? | ydan ni? dan ni? | ydyn ni? dyn ni? yn ni? | ydan ni’n teithio? ydan ni’n gyflym? |
are you? | ydych chi? | ydach chi? dach chi? | ydych chi? dych chi? ych chi? | ydach chi’n teithio? ydach chi’n gyflym? |
are they? | ydyn nhw? | ydyn nhw? dan nhw? | ydyn nhw? dyn nhw? | ydyn nhw’n teithio? ydyn nhw’n gyflym? |
Negative
English | Cymraeg Byw | North | South | Examples |
I am not | dydw i ddim | dw i ddim | dw i ddim, wi ddim, fi ddim | dw i ddim yn teithio, dw i ddim yn gyflym |
you are not | dwyt ti ddim | dwyt ti ddim, ti ddim | dwyt ti ddim, ti ddim | dwyt ti ddim yn teithio, dwyt ti ddim yn gyflym |
he is not | dydy o/e ddim | dydy o ddim | dyw e ddim | dydy o ddim yn teithio, dydy o ddim yn gyflym |
she is not | dydy hi ddim | dydy hi ddim | dyw hi ddim | dydy hi ddim yn teithio, dydy hi ddim yn gyflym |
Carys is not | dydy Carys ddim | dydy Carys ddim | dydy Carys ddim | dydy Carys ddim yn teithio, dydy Carys ddim yn gyflym |
the girls are not | dydy’r merched ddim | dydy’r merched ddim | dyw’r merched ddim | dydy’r merched ddim yn teithio, dydy’r merched ddim yn gyflym |
we are not | dydyn ni ddim | dydan ni ddim, dan ni ddim | dyn ni ddim, yn ni ddim | dan ni ddim yn teithio, dan ni ddim yn gyflym |
you are not | dydych chi ddim | dach chi ddim | dych chi ddim, ych chi ddim | dach chi ddim yn teithio, dach chi ddim yn gyflym |
they are not | dydyn nhw ddim | dydyn nhw ddim, dan nhw ddim | dydyn nhw ddim, dyn nhw ddim | dydyn nhw ddim yn teithio, dydyn nhw ddim yn gyflym |
Some areas have different forms for the negative:
English | Alt 1 (S) | Alt 2 (S) | Alt 3 (N) | Examples |
I am not | sa i | smo fi | tydw i ddim, dw i’m | sa i’n teithio, sa i’n gyflym |
you are not | so ti | smo ti | dw’t ti ddim | so ti’n teithio, so ti’n gyflym |
he is not | so fe | smo fe | tydi o ddim | so fe’n teithio, so fe’n gyflym |
she is not | so hi | smo hi | tydi hi ddim | so hi’n teithio, so hi’n gyflym |
Carys is not | so Carys | smo Carys | tydi Carys ddim | so Carys yn teithio, so Carys yn gyflym |
the girls are not | so’r merched | smo’r merched | tydi’r merched ddim | so’r merched yn teithio, so’r merched yn gyflym |
we are not | so ni | smo ni | tydi ni ddim | so ni’n teithio, so ni’n gyflym |
you are not | so chi | smo chi | tydych chi ddim, tydach chi ddim | so chi’n teithio, so chi’n gyflym |
they are not | so nhw | smo nhw | tydyn nhw ddim | so nhw’n teithio, so nhw’n gyflym |